FOTOGRAFYA

Savunma ve Havacılık Dergisindeki Reklam Fotoğrafları Ne Anlatır

İbrahim Akyürek

( Savaşlar,darbeler ve iç çatışmalarda her bir askere karşı dokuz sivil ölüyor ; BM Raporu)

Bu yazının amacı,kitapçı raflarında “Meraklısı” dışında kimsenin karıştırmadığı kendi halindeki bir derginin varlığından okuru haberdar etmek. Dergi yaprakları arasına serpiştirilmiş savaş araçları reklamlarındaki fotoğraf ve metinleri okumak.

Derginin isminde ve hükmedenlerin yönetim dillerinde sıkça kullanılan “Savunma” sözcüğünü tartışılır hale getirmek bu yazının bir başka amacı. Örneğin, herkes “Savunma” halindeyse saldıran kim?

Bertrand Russell , milli bir devletin kuruluşundaki amaçlar nedir sorusuna , “Her devlet kendisi için bu amaçların savunma olduğunu söyler. Öteki devletler içinse bu “Savunma” bir “Saldırma”dır.İki tarafın yaptığı aynı şeydir ama,ayrı ayrı adlar alır”yanıtını verir.

Dergi sayfalarındaki “Savunma” araçlarının reklam fotoğraflarına ve tüketiciye (!) seslendikleri metinlere bakınca savunma sözcüğüne sığınanlarının masumiyeti silinir gider.

Doğa içine serpiştirilmiş (Çoğunlukla fon gökyüzü) bu metalik sert görünümlü araçların metinlerinde göze çarpan vurgu teknolojik üstünlüklerinin kanıtlanmış olduğudur. Çekinmeden yer de belirtirler: Granada, Bosna, Somali, Çöl savaşları ve yerleşim yerleri..

Kanıtlanmış üstünlüğün sonuçları nelerdir,dergi sayfalarında niçin yer almaz sorusu takılır akla.Üstünlüğü sıralanan bir çamaşır makinası reklamında en azından bembeyaz çamaşırlar da gösterilir.

Reklam verenlerin çoğu çokuluslu tekeller ve içimizdeki yerli ortaklarıdır.. Bütçeleri üç-beş-on ülkenin toplam bütçelerine denktir. Reklam metinlerinde; seslendikleri ülkenin -o dergi nerede yayınlanıyorsa- ulusal duyguları okşanır,kışkırtılır.Arka fonda o ülkenin bayrağı,ulusal kahramanları kullanılır.Mısır’da Mısır bayrağı, Yunanistan’da Yunan, Türkiye’de Türk bayrağı..

“Vatan sevgisi”, “Disiplin”,”Türkiye’nin güvenliği”bir Amerikan.İsrail, İtalyan silah tüccarına dert olur.

Sütten buzdolabına her işe karışan KOÇ, kendi reklam sayfasında OTOKAR’ı “Milli Kuruluş” olarak yansıtır. Ürettiği veya aracılık ettiği çok amaçlı ,çok tekerlekli savaş araçlarını da “Milli İhtiyaç”olarak sergiler. Başınıza gelecek bir haksızlığa karşı çıktığınızda “Milli İhitiyaç”lardan birkaçını günlük hayatınızda karşınızda bulursunuz .

Çoğu reklam fotoğrafında insan yoktur. Belki de gücün kanıtlanacağı yerin insan bedeni olması, insandan çekinir olma yada insanı unutturma hali yaratmış olabilir.

Bombardıman uçaklarının fotoğrafları koyu metalik tonları ile pilota güven verir.Yaşamı garantidedir.Uçağın teknik özellikleri , pilot ile kurbanı (Avı) arasındaki psikolojik mesafeyi artırma güvencesini verir. Bombalanan bedenler pilotun göremeyeceği uzaklıktadır artık.

Araçların tamamı üstün teknolojik özellikleriyle sunulur. Bilgisayar yada fotoğraf makinası satar gibi... “Hızlı ve Kesindir”ler, “İkincilik Diye Bir Şey Yoktur”. Verimlilik,üstünlük, hız gibi modernizmin insanlığı hiçe sayan ,kafadan vuran “Erkekçe “ kavramları bolca kullanılır.

Hayvanlara da rahat yoktur bu reklamlarda . Burjuva düşüncesinin temellerinden pozitivizmin kurbanıdır garibanlar. File,kuşa,balığa,kirpi’ye görsel göndermeler yapılır ,savaş araçlarının tasarımlarının ve işlevlerinin tanıtmında.

Çoğu savaş araçlarına insani değerler de yüklenir. Kimi “İç Huzuru Sağlayan Muharipler”dir kimi “Zırhlı Araçlar Ailesi”ne mensuptur..Savaş araçlarına insan özellikleri yüklenirken insan hedef haline getirilmiştir. İnsanın insana yabancılaşmasının ölüm sınırı sanki.

Bu dergi ,aynı çatı altında mama,çikolata,fotoğraf makinası,tank,füze de yapan çokuluslu şirketlerin “Sektör, Piyasa,Tüccar,Borsa “etiketli günlük paltolarını sıyırıp güç aletlerini teşhir ettikleri bir çeşit porno dergisi niçin sayılmasın?

+

- Peki neden ? Ben özellikle bunu görmek

istiyorum; bir insan et yiyorsa ,gidip yediği

o hayvanın nasıl öldürüldüğünü de görmelidir.

- Hayır hayır ,bakamam

Tolstoy,Vahşi Zevkler