“Yaşayan Halk Ozanları” Belgeseli

Ulusal kültürümüzün en önemli geleneklerinden bir tanesi olan "sözlü halk kültürü", ozanlarımızın/aşıklarımızın deyişleri ile yüzyıllar boyunca, sözlü olarak dilden dile , kulaktan kulağa aktarılıp, az da olsa bir takım değişimlere de uğrayarak günümüze kadar taşındı.  Ne var ki hayatımızın her alanını kuşatan yazılı ve görsel basın; kültür ve sanat ürünlerini de endüstrileştirdi ve bu 'pazar'a ait olmayan halk ozanlarını da iletişim araçlarının değişmesi ve maddi koşulların ağırlaşması ile birlikte sistem dışına çıkardı. Sosyo kültürel yozlaşmaların arasında sıkışan ozanlarımız ve türkülerimiz yalnızlığa itildi ve unutulmaya yüz tuttu.

Halk ozanlığı geleneği Pirsultanlardan bugüne gelmiş. Ancak ne yazık ki popüler kültür, toplumsal yozlaşmayı beraberinde getirerek Halk ozanlığı geleneğini kaybolma aşamasına getirdi. Bu geleneğin son temsilcileri ile birlikte yaşıyoruz. Bundan sonra bu halk ozanlığı kültürü 1-2 kuşak daha devam edebilir. Ondan sonrasından ise şüpheliyim.  Dedemin anma etkinliklerinin birinde  Hüdai baba şöyle dedi. “ Rahmetli Aşık Veysel bizlere göre çok şanslıydı. Yaşarken takdir edildi, halka mal olduğunu gördü. Okullara sokaklara, parklara ismi verildi, heykelleri dikildi. Bizler ise  unutulup gideceğiz.  Eğer şanslıysak öldükten sonra bizleri de  birileri anar  bir heykelimizi diker, falanca da bu dünya üzerinde yaşadı ve şunları da yaptı der kim bilir” dedi. Sesindeki hüzün hala kulaklarımda. Bu hüzün, sitem, özlem kokan sözleri beni çok etkiledi. Bir süre sonra Hüdai Babayı da  kaybettik.

Bizler fotoğrafçı  olarak onlar henüz yaşarken bir şeyler yapmalı ve takdir edildiklerini görmelerini sağlamalıydık

Ozanlarımızı birer birer kaybediyorduk. "Bu kaygılarımı çalışmada yer alan fotoğrafçı ve kameraman arkadaşlarımla da paylaştım. Kamu oyunun ilgisini ozanlarımızın üzerine nasıl çekebiliriz düşüncesiyle yola çıktık." Mart 2006'da çalışmalarımıza başladık. Amacımız, unutulan ve unutturulmaya çalışılan “halk  ozanlığı” geleneğine dikkat çekmek, ozanlarımızı yaşarken hatırlamak ve hatırlatmak;  ozanlık geleneğinin söz ve düşünsel boyutunu fotoğraf sanatı ile birleştirip görsel boyuta taşınmasını sağlamaktı. Bu bağlamda söz sanatı ile görsel sanatı birleştirip harmanlayarak kamu oyunun ilgisini çekmek, çalışmamız kapsamına alınan az sayıdaki ozanla  sınırlı da olsa bir bellek oluşturmak ve  konuya duyarlı araştırmacılara belge, bilgi aktarmaktı. Bin yılların sanatı şiir, nefes ,deyiş, türkü ile yakın dönemin sanatı fotoğrafı birleştirmek ve anlamlandırmaktı.

Bizler AFSAD üyesi kimliğimizle fakat dernekten  bağımsız olarak oluşturduğumuz grubumuzla, bugüne kadar üzerinde derli toplubir çalışma yapılmamış olan halk ozanlarını ele aldık. Bu topluma ve ozanlık geleneğinden gelen bir kişi olarak benim halk  ozanlarına karşı bir diyet borcumdu.

İki yıl süren  meşakkatli, çok uzun soluklu ve maddi anlamda ciddi külfetler getiren bir çalışma oldu. Zira tüm harcamalarımızı kendi kişisel olanaklarımızla karşıladık. Ozanların yaşadıkları mekanlara ulaşıp, onları kendi sosyal ortamlarında görüntüledik, röportajlar yaptık. 11 fotoğrafçı ve 4 kameraman arkadaşımızla bu yolculuğu tamamladık. Çalışmaya başlarken  hedefimiz 100 ozanla çalışmayı sonuçlandırmaktı. Bu sayı maalesef 72 ozanla  sınırlı kaldı.   Devamında 100’erli gruplar halinde çalışmayı devam ettirmeyi hedefliyorduk. 

Çalışmanın video kayıtları Cem TV’de, “Yaşayan Halk Ozanları Belgeseli” adıyla, 14 Ekim 2008’den itibaren her Salı günü saat 16.10’da yayınlanmaktadır.”

Çalışmalarımız sonucunda hazırladığımız fotoğraf sergisini 19 Haziran 2008’de Ankara’da  açtık.  Sergi daha sonra, 30 Haziran 2008 tarihinde Bursa Yıldırım Belediyesi tarafından organize edilen “5. Uluslararası Aşıklar ve Şairler Şöleni" kapsamında  tekrarlandı. ”www.yasayanhalkozanlari.com” isimli  web sayfası hazırlayıp yayın hayatına  geçirdik. Yaşayan Halk Ozanları Sergisi’ni Azerbeycan’da açacağız.

Bol ışıklı ve fotoğraf dolu günler diliyorum.

Nazender Süzer

MUSTAFA AYDIN

ALİ TEKER		EROL ŞAHİNER

DERTLİ DİVANİ		İSMAİL ALADAĞLI		MUHLİS DENİZER

ALİ BAŞTUĞ		KAMBER NAR		OSMAN DAĞLI

ALİ BALLIKTAŞ		HÜSEYİN ÇIRAKMAN		MEHMET ALİ ALPAY

CAVİT COŞKUN		HALİL ÇİMEN		NEVZAT BAYRAM

AYTEN ÇINAR		AZİZ KIZILTURK		MUHARREM AKKAYA

GÜLSÜM KAHRAMAN		İDRİS EROĞLU		ŞEMSETTİN KUBAT

HALİL KARABULUT		HASAN BASRİ KILIÇ		HASAN GÖREN

İSMAİL İPEK		MÜSLÜM SÜMBÜL		MANSUR ALYANSOĞLU

MAHMUT ERDAL		MAKSUT KOCA		NURİ ÇIRAĞI