FOTOGRAFYA

Orhan Alptürk

Fotoğraf söylemine her şeyden önce fotoğrafın bir “görsel dil“ olduğundan yola çıkarak yaklaşırım. Doğal olarak, DİL’in toplumsal, tarihsel ve politik bir olgu olduğunu da hep bilerek ve anımsayarak.

Fotoğrafın sanatsal söylem aracı olarak kullanılmasında onun hiçbir zaman nesnel gerçekliğin bir kopyası ya da aynası gibi bir işlevselliği olduğunu düşünmedim. Evet, her fotoğraf gerçeklikten yola çıkabilir, ondan fikir alabilir ama ona bağlı kalma zorunluluğu duymadan, kendi özgün dili içinde yeniden üretmek özgürlüğü içinde davranır. Roland Barthes’ ın dediği gibi: “Fotoğraf uzatılmış, yüklenmiş bir kanıttır - sanki temsil ettiği şeyin biçimini değil de, onun asıl varoluşunu karikatürize ediyor gibidir“. Fotoğrafta gördüğümüz her nesne geçmişe yönelik olarak “Bu vardı” yı temsil eder. Ama onun ötesindeki her anlamlandırma edimi DİL’e yönelik bir etkinliktir. Fotoğrafın kendi varlıkbilimi içindeki en temel gerçeklikle olan ilişkisi bence bundan öte bir şey değildir.

Fotoğrafik görsel söylem üzerine çıkan her tür sansasyonel spekülasyon zaten onun nesnel gerçeklikle olan ilişkisini anlamlandırma eylemleri yüzünden gerçekleşmiş ve gerçekleşmeye devam etmektedir. Hatta günümüzde her yanımızın görsel imgelerle ve simülasyonlara çevrili olması bile bu tartışmaları bir türlü dilin gerçekliğine ve onun tarihsel, toplumsal ve politik oluşuna tam olarak yönlendirememiştir.

Nesnel gerçeklikle olan ilişkimizin bir dil ilişkisi olduğu kadar, bir Bilgi (bilimsel, felsefi, sanatsal ve etik) ilişkisi olduğu bence hiç unutulmamalıdır.

Bunlar birbirinden ayrılamaz bir diyalektik ilişki halindedir. Bugün bu ilişkinin ayrımında olanlar imge ile gerçeklik arasındaki ilişkiye daha ciddi sorular sorarak yaklaşmaktadır. Fotoğraf imgesi ile nesnesi arasındaki ilişki kendini artık geçmişten gelen ezbere dayalı anlamlandırma rejimlerinin etkisinden kurtarmaya başlamıştır. Fotoğrafik göndermelerin nesnel gerçeklikle sınırlı kalmadığı, asıl göndermelerin insanın nesne ile olan her tür ilişkisine yönelik olduğu gerçekliği bugün daha anlaşılır bir hale gelmiştir. Yani fotoğrafik göstergenin göndermeleri eninde sonunda kendi üzerinedir.

Ben de fotoğraflarımı bugüne kadar yukarıda özetlemeye çalıştığım anlayışımın ışığında yapmaya, gerçekleştirmeye çalıştım, özen gösterdim.

Gerçekleştirdiğim görsel imgelerimde bir öykü, bir olgu anlatmaya, belgelemeye çalışmadım. Onlar kendime, insana, benden ötede duran her tür nesneye, varlığa, varoluş biçimlerine, birbirleri ile olan ilişkilerine yönelik anlama ve soru sorma çabasından başka bir şey değildir.

Bu yaklaşım bana algı kapılarımı çoğaltma, zenginleştirme, varoluşuma ve tüm varlığa çok farklı perspektiflerden bakma olanağı sağlamıştır.

ORHAN ALPTÜRK
“1953 doğumluyum. İlk ve orta öğrenimimi İzmir’de tamamladım. 1975 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi’nden elektronik ve haberleşme mühendisi olarak mezun oldum. Halen bir kamu kuruluşunda çalışmaktayım.
Çocuk yaşlarda başlayan fotoğraf merakımı inatla sürdürmekteyim.

Fotoğraflarımdan da anlaşılacağı gibi fotoğraf sanatını, fotoğraf çekmek değil de fotoğraf yapmak şeklinde bir edim olarak ele aldım. Böylesi bir yaklaşımda en büyük nedenim de, fotoğraf aracılığı ile bir söylem yaratırken fotoğrafı gerçekliğin bir yanılsama aracı olarak görmememdir. Ayrıca, fotoğrafı sanatsal anlatıda bir araç olarak kullanırken algıladığımız sınırlı nesnel gerçekliği kendimize tek model veya sanatın nesnesi olarak görmek tek arayışımız olamaz. Fotoğrafımı üretirken, bu sınırları genişletmek, kendi sınırlı kabuğumuzun dışına çıkabilmek için bir çaba, bir duyum biçimi olarak sanata yaklaşmaktayım.

Çeşitli yıllarda Dokuz Eylül Üniversitesi Fotoğraf Ana Sanat Dalı’nda Görüntü Felsefesi üzerine dersler verdim. Uzun yıllardır fotoğraf sanatı üzerine yazılar yazmaktayım ve bunlar çeşitli yayın organlarında yayınlanmaktadır. 1990 yılında “40 ÖYKÜ” adlı bir siyah beyaz albümüm yayınlanmıştır. Bugüne kadar birçok kişisel ve karma sergiler gerçekleştirdim ve çeşitli ödüller aldım. Bunlardan son yıllara ait sergilerimin bazıları:

• 1990 Kişisel Sergi / Frankfurt, Almanya
• 1990 Kişisel Sergi / Bad Nauheim, Almanya
• 1991 Akdeniz Ülkeleri Karma Sergisi / Aix-en-Provance, Fransa
• 1991 “Kırk Kişiden Birer Fotoğraf” Sergisi / İstanbul
• 1992 Kişisel Sergi / Çeşme, İzmir
• 1992 “2. Fotoğraf Günleri”, Karma Sergi / İzmir
• 1993 Kişisel Sergi / Adana
• 1993 “Orhan Alptürk - Tahir Ün” Karma Sergisi / İstanbul
• 1993 İFOD, Karma Sergi / İzmir
• 1994 “5. Fotoğraf Günleri”, Kişisel Sergi / Bursa
• 1994 İFOD, “İnsan”, Karma Sergi / İzmir
• 1994 Türk - İngiliz Kültür Derneği, Karma Sergi / Ankara
• 1994 “6. Devlet Fotoğraf Karma Sergisi” / Ankara
• 1995 Devlet Karma Sergisi / Houston, Amerika
• 1995 Kişisel Sergi / Didim
• 1995 İFOD, “Düşler”, Karma Sergi / İzmir
• 1996 “7. Devlet Fotoğraf Karma Sergisi” / Ankara
• 1996 “Orhan Alptürk - Yusuf Tuvi” Karma Sergisi / İletişim Sanat Galerisi, İzmir
• 1996 İFOD, “Uzak Yakın”, Karma Sergi / İzmir
• 1997 Kişisel Sergi / İletişim Sanat Galerisi, İzmir
• 1999 Pamukbank, Yarışmalı Karma Sergi / İstanbul
• 2001 Kişisel Sergi / İletişim Sanat Galerisi, İzmir
• 2002 Kişisel Sergi / Türk - Amerikan Kültür Derneği, Ankara
• 2003 “Öteki Denizler”, Kişisel Sergi / Başak Sigorta Sanat Galerisi, İzmir
• 2004 “Öteki Denizler”, Kişisel Sergi / Nikon Galeri, İstanbul
• 2006 “Kartpostal Bedenler”, Kişisel Sergi / Galeri Akademist, İzmir
• 2008 “Düşbozan’’ Kişisel sergi / Ege Üniversitesi 50. Yıl Köşkü Sanat Galerisi.