Dijital makinelerin çeşitlerini anlatmaya parantez açalım diye başlamıştım, iki bölüm sürdü. O parantezi kapatıp kaldığımız yerden devam ediyorum. Alacağınız makinenin nasıl bir şey olacağını anlamanız için yararlanabileceğiniz muhtelif bilgi kaynaklarından bahsediyordum; birincisi arkadaşlar, ikincisi dükkanlar ve fırsat olursa fuarlar.

Üçüncüsü ve en çok faydalanabileceğiniz kaynak, tabii ki internet. Artık makine üreten firmalar da internetin önemini anladıkları için, bazı sitelere makinelerini göndererek test edilip makineleri hakkında inceleme yazısı yayınlanmasını istiyorlar. Ben size bir kaç kaynak vereyim, ne yazık ki tamamı İngilizce. Eğer ciddi bir Türkçe site bulursanız bana da haber verin.

http://www.dpreview.com
http://www.dcresource.com
http://www.steves-diğicams.com
http://www.imaging-resource.com

Siteler arasında en önemlileri bunlar. Tüketiciye yönelik incelemeler yapıyorlar. Başka siteler de var ancak, onlar daha çok "pro" ekipmanların incelemelerini yapıyorlar ve daha "cool" takılıyorlar. Madem lafı geçti, onlara da örnek vereyim.

http://www.robgalbraith.com
http://www.fredmiranda.com

Bu arada Türkçe sitelerden http://www.ntvmsnbc.com sitesinde zaman zaman fotoğraf makinelerinin incelemeleri bulunabiliyor. Ayrıca gelen mesajlarda http://www.tomshardware.com.tr sitesinde de fotoğraf makinesi incelemelerinin olduğu söyleniyor.

Gördüğünüz fotoğraf makinelerini bu sitelerde arayıp bularak özelliklerine iyice bir bakın. Bu sitelerin hepsinde "reviews" başlığı altında, makine incelemelerinin olduğu bölümler var. İnceleme yoksa bile, makinelerin genel özelliklerinin bulunduğu bölümler mutlaka oluyor. Buralarda makineleri inceleyebilirsiniz. Bu siteler sonuçta para kazanmak için kurulduklarından ve de müşteri çekmek zorunda olduklarından, hiç bir zaman "çok kötü bir makinedir, sakın almayın" gibi bir sonuç görmezsiniz. Bu nedenle bu insanların yorumlarından çok, verdikleri sayısal örneklere göre fotoğraf makinesi karşılaştırmaları önemlidir. Bu karşılaştırmalara bakın. Çoğunlukla bütün makineler, "hararetle tavsiye olunur" ile "çok iyi" arasında gider gelir bu yorumlarda. Ayrıca, bizim için önemli olan "fotoğraf çekme alışkanlıkları"nı hiç hesaba katmadıkları için orada gördüğünüz "çok iyi"ler, sizin için "ortalama altı" olabilir. O yüzden subjektif yorumlara çok bakmayın. Sonuçta bu adamlara test etmeleri makine gönderiliyor, iki gün makineyle oynayıp yorum yazıyorlar. Bu sitelerde makinelerin olası aksesuarlarını da görürsünüz; objektifler, pil üniteleri, filtreler gibi. Beni en cezbeden aksesuar su altı aparatıdır. Artık, makinelerin çok estetik görünen ve bütün özelliklerini su altında da kullanabileceğiniz su altı "kutu"larını da yapıyorlar. Böyle bir aksesuarın varlığı bile insanı su altı fotoğrafçılığına başlatabilir.

Bütün bu araştırmaların sonunda en zor kısma gelinir; artık seçeneklerinizi bir kaç taneye indirmeniz gerekir. İçinizin ısındığı, gözünüzün kestiği bir kaç makine zaten siz araştırırken ötekilerin arasından sıyrılır. Bu "short list"i hazırladığınızda makine seçmenin sondan bir önceki aşamasına geçebilirsiniz.

Listenizi yaptıktan sonraki ilk adım, bu makinelerin kullanım kılavuzlarını internetten indirmektir. Şimdi diyeceksiniz ki "biz makineyi aldıktan sonra bile kılavuzunu okumuyoruz, satın almadan mı okuyacağız?". Hayli para harcayarak alışveriş yaptıktan sonra tatsız sürprizlerden hoşlanan arkadaşlar bu bölümü atlayabilirler. Bir çok makinenin kullanım kılavuzu pdf formatında internette vardır. Örnek vermek gerekirse; Google'dan "user manual pdf download Canon eos 300d" diye bir arama yaptığınızda, muhtemelen ilk üç link içinde Canon eos 300d'nin kılavuzunu mutlaka bulursunuz. Amazon.com, genellikle sattığı tüm ürünlerin kılavuzlarının linklerini de veriyor. Kılavuzları indirdikten sonra şöyle bir göz gezdirip makinenin özelliklerine bakın. İnternette bir makinenin özelliklerine bakarken "netleme modları: üç tane" gibi bir ibare görmüş olabilirsiniz. Ancak kılavuzdan bakınca görürsünüz ki; netleme modunu değiştirmek için iki menüye girip bir kaç tuşa daha basmak lazım. Emin olun ki; kullanması bu kadar zor olan bir özelliği, pratikte hiç kullanamayacaksınız demektir. Ayrıca, bir özelliği anlatan sayfanın altında "DİKKAT"le başlayıp "bu özellik şu modda çalışmaz" diye devam eden ve o özelliğin sınırlarını belirten notlar olur. Bunlar da size, o makineyi pratikte kullanırken sınırlarınızın nerede olacağı hakkında fikir verir. Bu arada kılavuzlar büyük olasılıkla Türkçe olmayacaktır. Genellikle kılavuzlarda görsel bir anlatım olduğu için anlamak çok sorun olmayacaktır.

Kılavuzlarına bakıp makinelerin genel kullanımı hakkında biraz fikir edindikten sonra sıra, en büyük bilgi kaynağı olan forumlara bakmaya gelir. www.dpreview.com’da müthiş aktif bir forum vardır. www.fredmiranda.com’un da kendine özgü bir forumu vardır ama siz ilk durak olan dpreview adresine gidin. Soldaki menüde "forums" seçeneğine gelirseniz her markanın ayrı forumu olduğunu görürsünüz. Hatta popüler modellerin kendine özgü forumları bile vardır (Canon 300d gibi). Bu forumlar, Türkçe forumların aksine günde bir kaç yüz mesajın dolaştığı ve bilgi akışının inanılmaz boyutlara vardığı müthiş forumlardır. Bu forumlara yazan insanların yarısı makineyi bir süredir kullanan insanlardır, diğer yarısı da oraya fikir almak için gelmiş "bu aletin pil ömrü ne kadardır?", "fotoğraf kalitesi nasıldır?" şeklinde sorular soran alıcılardır.

Muhtemelen sizin soracağınız bütün sorular başkalarının da aklına gelmiş ve önceden sorulmuş oldukları için, önce forumu şöyle bir kısaca tarayın, başlıklara bakın, enteresan gelenlerin içine girin (maalesef forumlar İngilizce), forumun arama özelliğini mutlaka kullanın. Mesajlar arasında bir "mükerrerlik" arayın. Mesela benim eski makinem Casio QV3000 idi ve flaşı çok kötü bir makineydi, insan tenini bembeyaz çıkarırdı. Bu makineyle ilgili foruma girip bakarsanız, her on mesajdan birisi bununla ilgilidir. İnsanlar buna çare üretmeye çalışıyorlardı. Nitekim, buradan öğrendiğim bir yöntemle bu sorun çözüldü (incecik kırmızı bir şeffaf bandı flaşın üzerine yapıştırıyorsunuz ve fotoğrafını çektiğiniz bütün insanlar normal ten renklerinde görünüyorlar.) Bu şekilde araştırarak almayı düşündüğünüz makinenin potansiyel bir problemi olup olmadığını az çok öğrenebilirsiniz. "Az çok" diyorum çünkü; eğer makine sahibiyseniz ve foruma yazıyorsanız, ya bir sorununuza derman arıyorsunuzdur ya da bilgilerinizi paylaşmaya çok meraklısınızdır. O yüzden genellikle forumlarda durum olduğundan daha feci görünebilir. Bir takım kızgın insanlar olayları abartabilir. Tahminen o makineyi yüz bin kişi aldıysa bunların sadece bininin forumlara girdiğini aklınızda tutarak forumları okuyun. Forumlarda bahsedilen sorunlar karşısında o makine hakkında çok şüpheye kapılmayın. Oraya makinenin nasıl bozulduğunu değil, neler yapabildiğini görmeye geldiğinizi unutmayın. Çok ciddi bir sorun olduğunda zaten üretici firma ürününü toplatır, toplatmazsa da bir sonraki modelini kimse almaz.

Forumlara herkes o makineyle çektiği fotoğrafları yollar (hatta artık moda oldu; illa ki ilk çektiğiniz fotoğrafı yollayacaksınız, ne olduğu hiç önemli değil). Benim takıldığım konu; Canon 300d’nin forumunda bazı mecburi fotoğraflar da var. Eğer Canon 300d'niz varsa mutlaka ördek, sincap, dolunay, duvar (objektifi test etmek için), evdeki evcil hayvanınız ya da bebeğiniz, hayvanat bahçesinde bir gün, uçan kuş, gece vakti köprü, gün batımı ile ilgili fotoğraflarınızı göndermezseniz olmaz. Bu fotoğraflardan o makinenin doğru ellerde nasıl fotoğraf çektiğini görürsünüz. Daha da güzeli, yanlış ellerde nasıl çektiğini de görürsünüz. Fotoğraf makinesi iyi çekmiyor diye defalarca makineyi servise gönderen ve sonunda makineyi aldıkları dükkandan değiştiren insanları görürsünüz. Bu forumlardan, makinenin ikinci planda olduğunu ve asıl olayın fotoğrafı çeken insanda olduğunu da görebilirsiniz. Forumlar çok faydalı yerlerdir bu açıdan. Bir de benim tavsiyem, bir makinenin forumu ne kadar aktifse o makineye o kadar sıcak bakın. Çünkü bu şu anlama gelir; o forumdaki kadar çok insan, sizin şu anda yapmakta olduğunuz incelemeyi bir zamanlar yapmış ve o makineyi seçmişlerdir. Ayrıca, o makinayı aldıktan sonra başınız derde girerse o kadar çok insan yardımınıza koşacak demektir.

Bu araştırmalardan sonra artık, listenizdeki makineleri iyice tanımış olursunuz. Hatta forumda sorulan bir iki soruya cevap bile verebilir duruma gelirsiniz. Bundan sonra yapılacak iş, istediklerinizi elde etmek için nelerden ödün verebileceğinizi tespit etmektir. Mesela, bir makine arka arkaya hızlı olarak yirmi fotoğraf çekerken diğer makine beş tane çekebilir ama fotoğraf kalitesi daha iyidir. Veya bir makinenin netleme seçme ayarı varken diğeri yüksek ASA’larda az gürültü yapar. Birinin pil ömrü daha uzunken diğer makine de 300 gram daha hafiftir. Bu özellikler böylece uzar gider. Bunların hepsini göz önüne alıp bir tanesini seçersiniz.
Tavsiyem, araştırmaktan hiç vazgeçmemeniz. Çünkü, gözünüzden kaçan kritik özellikler olabilir. Listenizden elediğiniz makinelere bile arasıra geri dönüp araştırmakta fayda var. Örnek vermek gerekirse; harici flaş almaya çalışıyordum ve yukarıda anlattığım bütün aşamalardan geçtim, listemi yaptım, sonunda alternatifleri bire indirdim ancak, flaşı ısmarlayacağım gün istediğim bir özelliğin olmadığını gördüm (merak edenler için; "fill flash" yapmak için otomatik moddan çıkıp manual moda girip hesap kitap yapmak gerekiyormuş). Sonunda başka bir flaş ısmarladım. Halbuki o flaşın patladıktan sonra tekrar hazır hale gelme süresi ısmarladığım flaşınkinden çok daha kısa sürüyordu. Ama işte, bütün güzellikler bir arada olmuyor.