KISA FİLMİ TANIMLARKEN

Sayısal teknolojideki hızlı değişim nedeniyle kısa filmin kendine yeniden yön bulmaya çalıştığı şu sıralarda, sanal bir üretimle birlikte  merkezde insan olmasından kaynaklanan bir üretim özgürlüğü de yaşıyoruz. Ancak bu üretim özgürlüğünün tam adını koymadığımız sürece nitelik olarak kısa filmin, niceliğin çok gerisinde kalacağı kesindir.

Çok önemli bir şeyi atlıyoruz; sonuçta ister analog olsun ister şimdiki gibi yaygın biçimde sayısal, teknolojiye hükmedecek  biz olmalıyız. Tam aksine bir yaklaşım ve buna bağlı üretim sonunda bizi önce içerik, sonra da biçim olarak son derece yetersiz çalışmalara götürecektir.
Kameraların artan yonga sayısı, yükseltilen çözünürlükler, ışığa duyarlılıklarından ki hassasiyet, monte edilebilen lensler ve daha bir sürü özellikler  bizi aldatmasın, çünkü bu özellikler sinemanın diline hizmet etmediği sürece yararı olmayan ayrıntılar olarak kalacaktır.

Son birkaç yıla hissedilir biçimde  damgasını vuran sayısal teknoloji bir yandan çekim ve kurgu anlamında üretimi kolaylaştırırken kısa filmcileri her daim bekleyen başka bir tehlikeyle daha da fazla bir biçimde karşı karşıya bırakmış görünüyor; bu da ışık ve sesin yetki bir biçimde kullanımı.

Zaten bu konuda çeşitli nedenlerle ki bunlar gerekli donanım olmaması, ekip kurmadaki güçlükler ve bunları kullanma bilgi ve becerisine sahip olmama olarak sıralanabilir, isteksiz olan kısa film yönetmenleri sırtlarını artık neredeyse tamamıyla sayısal teknolojiye dayamış görünmektedirler. Ama nereye kadar?

Ancak buradan yola çıkıp kısa filmi sadece teknoloji yeterliliği boyutunda ele almak, eleştirdiğimiz şeyi kendimizin yapması demek olur ki sonuçta teknoloji üretimin gerçekleşip sunulmasında bir araçtır sadece; yalnız şunu unutmayalım ki son derece de önemlidir ve üstünde bu yüzden sıklıkla durulmaktadır. Tüm sinemacılar bilir ki hiçbir sanat dalı sinema kadar teknoloji ile bu denli iç içe değildir.

Yakın zamandaki sayısal gelişmenin kısa filme olan etkilerini ve bizi bekleyen tehlikeye kısaca değindikten sonra önce kısa filmin ne olduğu üstüne biraz konuşalım ve ondan sonra kısa filmin üretim aşamalarına kısaca değinelim. Özellikle üretim aşamalarını bilmek ve uygulamak kısa filmin ne olduğu konusunda bizi daha net bir tanıma ulaştıracaktır.

KISA FİLM NEDİR?

Kimi yerlerde yazıldığının aksine kısa filmin ilk örnekleri,  sinemanın ortaya çıktığı dönemdeki çalışmalar değildir. Bu nedense yaygın bir kanıdır ve kısa filmi Lumiere kardeşlerin 1878 yılında yaptıkları ilk gösterimde sunulan filmlere  kadar götürme eğilimi vardır. Buna,  kısa filmin süresini göz önüne alarak varılıyorsa bile bu son derece yanlıştır çünkü sonuçta kısa filmin temel belirleyicilerinden biri süre olsa bile bunun zorunluluktan değil bir  tercih olması nedeniyle yapılmasıdır. Evet genellikle kısa filmler 30 dakikanın altındadırlar ama bunun ne “Bahçeyi Sulayan Adam” ne de “Fabrikadan çıkan İşçiler” adlı manyetik partiküller üzerine yazılmış görüntülerle ilgisi vardır. Zaten olamaz da çünkü daha sinemanın tanımı bile yapılmamıştı taki  1920’li yıllara kadar.

Kısa filmi belirleyen en önemli özellik süre olmakla birlikte bunu 1 ile 30 dakika arasında  ele almak başka bir yanılgıyı beraberinde getirecektir; bu da doldurulmak veya kaçınılmak istenen bir zaman dilimi. Bunu düşünmek bile yaratıcının üzerinde bir baskı demektir. Bu baskı “biraz daha kısa olsaydı” veya “çok uzun olmuş” düşüncesi olarak bilinç altına sessizce yerleşir. Oysa sorun filminizin  ne uzun  ne de kısa olmasındadır;   sorun öykülemenin ne kadar başarılı olduğudur. Sonuçta süre teknik bir durumdur ve siz kısa film yaptığınızı düşünerek yola çıkıp  diyelim 40 dakikalık bir film gerçekleştirdiğinizde, eğer başarılı bir çalışma yaptığınız söyleniyorsa  kimse size bunun kısa film olmadığını söylemeyecektir. Tabi peki ala bunun tersi de söz konusu olabilir.

Sürenin teknik bir durum olduğunu artı bir olarak  kenara koyarsak kısa filmin tanımı ile ilgili ilk önermeyi yapmış oluruz.

Bundan sonrası içerik üstüne yapılacak bir dizi tartışmadır ki  sonuca ulaşma konusunda kuşkular yaratacak olan  nokta sanki buymuş gibi görünmektedir.

Evet gerçekten kısa film nasıl olmalının bir yanıtı var mıdır? Ve eğer evrenin bir yerinde böyle bir yanıt varsa bu nedir? Kendi adıma her ne kadar felsefik bir düzlemde bunu ele almaya yeltenen bir giriş yapmış gibi görünsem de, bu sorunun yanıtının çok da güç olmadığını düşünmekteyim.

Buradan yola çıktığımız zaman kısa filmi bir biçim, iki içerik olarak ele almak gerekecektir. Bu da kısa film tanımına ulaşmamızı sağlayacak unsurları içeren etkenler olup;  bir konunun nasıl ele alındığından bu konunun perdeye nasıl bir teknikle aktarıldığını ifade etmektedir.

Bu yazı dizisi kısa filmin ne olduğunu tanımlamayı bu nedenle sona bırakarak adım adım teorik ve pratik olarak bir kısa filmin öğelerini oluşturan şu ana başlıklar  etrafında  okuru genel düzeyde bilgilendirecektir.

- Yapım Öncesi
- Konu
- Film Öyküsü / Sinopsis / Tretman /Senaryo / Çekim Senaryosu
- Ekip oluşturma
- Bütçe oluşturma
- Yapım Aşaması
- Kamera kullanımı
- Işık kullanımı
- Sesin kullanımı
- Sanat yönetimi
- Makyaj
- Kostüm
- Devamlılık
- Yönetmenlik
- Yapım Sonrası
- Kurgu
- Müzik / Efektler
- Animasyonlar

Yukarıda belirtilen maddelerden özellikle ikincisi yani yapım aşamasına eklenecek başka görev tanımları olmakla birlikte, kısa filmin yapımcı-yönetmen ilişkisi göz önüne alındığında bu bölümün dar tutulma nedeni daha anlam kazanmış olacaktır.

Kısa filmde teori ile uygulamanın birlikteliğinin önemini göz önünde tutanlar için bir sonraki yazımızda buluşmak üzere diyorum.

Sağlıcakla kalın.