|
|
|
|
Kompozisyon
Fotoğraf, ''Eşitlik, Kardeşlik, Özgürlük'' ideallerini ve prensiplerini temsil eden başkaldırıların, direnişlerin ve devrimlerin yüzyılı XIX. yüzyılın bir meyvesidir. Fotoğraf, dünyayı yansıtırken yalnızca olayları, olayların kahramanlarını ve onların güncel ya da tarihsel izlerini değil, yanısıra Zeitgeist'ı da saptar. Dolayısıyla fotoğraf çekenlerin ve fotoğrafı çekilenlerin heyecanları, tutkuları, keder ve sevinçleri kurgulanarak psikolojik katmanlar oluşturur. Zaman içinde, amatör ya da profesyonel fotoğraf izleyicilerinin algısı ve yorumuyla sözkonusu katmanların anlamları çoğalır ve fotoğraflar, belgesel değerinin yanısıra kavramsal temsil gücüne ya da metaforik işlevlere sahip olabilir.
1848 Fransız Devrimi sırasında çekilen fotoğraflar, Fotoğraf Tarihi açısından ilk ''Direniş'' görüntüleridir; Thibault adlı bir fotoğrafçı 25 Haziran 1848 ve 26 Haziran 1848'de Paris'te Saint-Maur-Popincourt'da barikatları ve General Lamoricière yönetimindeki kuvvetlerin saldırısından sonra aynı yeri görüntüler. Bu ‘daguerreotip’ler, beş gün sonra haftalık l'Illustration dergisinde yayınlanır. Tarihin bu ''en eski fotoröportajı'' şimdi Paris'te Musée d'Orsay koleksiyonlarında bulunmaktadır (Boltanski,2002,1).
1871 Paris Komünü (18 Mart-28 Mayıs) sırasında ve Komün'ün bastırıldığı Kanlı Hafta (21-28 Mayıs) boyunca ve ertesinde, komüncülerin birçok fotoğrafı çekilir. Phéline'in Maxime du Camp'tan aktardığı üzere, ''komüncülerin coşku ve heyecanını yansıtan görüntüler, yenilmelerinden sonra suçlu olarak teşhis edilmelerinde polis tarafından kullanılır"(1985,28). Aynı görüntülerdeki aynı kişiler, Janus mantığı ile hem Komün'ün kahramanları hem de Thiers'e bağlı hükümet güçlerinin kurbanı olmuşlardır.
Yanısıra, Eugène Appert, 'Komünün Suçları' başlıklı bir fotomontaj serisi gerçekleştirir; bu sahte sahnelemelerde yer alan görüntülerin bir bölümü, Versailles hapishanelerinde çekilmiştir. Ayrıca Appelt'in çektiği komüncü mahkûmların portreleri, çok revaçta bir ticari meta haline gelir; Appelt'in fotoğrafları, kriminolojik fişleme ve toplumsal kontrol anlamında da sistematik olarak değerlendirilmiştir (İbidem,30).
André Adolphe-Eugène Disdéri'nin çektiği 'Tabutlarında Komüncüler' hâlâ popülerliğini koruyan kültürel bir ikon haline gelir.
Fotoğraf Tarihi'nde bu ilk Direniş fotoğrafları dolayısıyla, Fotografik Dil Yetisi'nin XIX. yüzyılda kaydettiği evrim basamakları çok belirleyicidir. Dolayısıyla sözkonusu fotoğrafik bağlamda, Gerçek'in sistematik kaydı, tanıklığı, manipülasyonu, enflasyonu, sembolleşmesi ve temsili mekanizmaları, 1848 ve 1871 paradigmalarının ötesinde, gelişen teknolojilerle birlikte gittikçe sofistike hale gelerek devam etmektedir.
Bilindiği üzere, Fotoğraf, herkesin/her bireyin yapabildiği bir pratik, yararlandığı ve kullanabildiği bir meta, üzerinde konuşabildiği ve tartışabildiği bir konudur. Fotoğrafın bu özellikleri, dijital devrimin ardından daha da güçlenmiştir. Fotoğrafik görüntü üretimi ve tüketimi, eşzamanlı olarak fotoğraf çekme, görüntü işleme, iletme, sosyal medyada paylaşmayı sağlayan, çoklu işleve sahip, hibrit medyumlar tarafından gerçekleştirilmektedir. Analog makineler ve kullanımı kolayca gözlenebileceği üzere artık yalnızca kişisel bir fantazidir. Yanısıra, savaşın barışla, özgürlüğün esaretle, faşizmin demokrasiyle, başkaldırının terörizmle, iktidarın muhalefetle düzlem değiştirerek politik metonimiler oluşturduğu postmodern koşullarda küresel sorunların çözümü bir yana, tanımı bile net olarak yapılamamaktadır; belki yapılması da gerekmemektedir ne de olsa böyle bir arzu, geçen yüzyılda terkedilmiş bir arzudur.
Topluluklar, kimi zaman yalnızca birbirinden farklı kimi zaman birbirine rakip kimi zaman da birbirine düşman, paralel evrenlerinde yaşamayı sürdürmekte; duruma göre kendi kod sistemlerini korumaya, geliştirmeye ve empoze etmeye uğraşmaktadırlar.
Ancak, enformasyon ve iletişimde küresel Glasnost sağlanmış görünmektedir. 'Gerçek', ortadadır ama bu gerçeğin kimin gerçeği, nasıl bir gerçek olduğu da ortadadır. Medya'nın,'Gerçek' ile ilgili misyonu, yayın organının temsil ettiği inanç ve ideolojinin açık hatipliğine dönüşmüştür. Gerçek'e ilişkin ya da yalnızca olup bitene ait somut görsel kayıtlar ve veriler ne olursa olsun nihilist bir vizyon revaçtadır. Bu, Medya'nın krizi, Fotojurnalizmin iflası anlamına gelir. Ancak Sosyal Medya, bu bağlamda, sözkonusu sorunsaldan bağımsızdır; enformasyon ve iletişim potansiyeli teorik olarak sınırsızdır-tabii yerel yasak ve kontrolün ötesinde-.
28 Mayıs ile 12 Haziran 2013 tarihleri arasında yaşanan, etkileri halen süren ve sürecek olan ''Diren Gezi'' olgusu, fotoğraf bağlamında da önemli değişmeler olduğunu göstermiştir:
-Konvansiyonel fotojurnalizm, refleks ve insiyatif olarak olaylara yetişememiştir.
-Fotojurnalizm toplum içindir! Emin misiniz? Yoksa mottoyu(!) şöyle mi telâffuz etsek: Fotojurnalizm sanat içindir!
-Sosyal Medya'nın, simultane, spontan, enerjik işleyişi, konvansiyonel medyanın simülasyonluğunu küresel olarak teyit etmiştir.
-Anonim toplulukların anonim fotoğrafları, sürekli yenilenen 'Diren Gezi' asamblajları meydana getirmiştir ve bu sürmektedir.
-Arada kitapçı tezgâhlarında alelacele kotarılmış albümlere rastlansa ya da basın-yayın organlarında kullanılsa da 'Diren Gezi' fotoğrafları sanal estetiği temsil eden saptamalardır.
-'Diren Gezi 'fotoğrafları, yalnızca tanıklık ya da kayıt paylaşımı değil, eylemin kendisidir.
-'Diren Gezi' fotoğrafları, kitlesel/bireysel fotoğraf politikalarının şaşırtıcı netlikte bir karşılığıdır.
-'Diren Gezi' fotoğrafları, atalet ve yabancılaşmanın, panoptik paranoyanın mutlaklığını kıran, hümanist göstergelerdir.
-Dolayısıyla,'Diren Gezi' fotoğrafları, herbiri tek tek anlamlı -bazıları kültürel ikona dönüşmüş- sayısız görüntüden oluşan bir rezerv olarak Fotoğrafik Dil Yetisi'nin evriminde bir kilometre taşıdır.
Kaynakça:
Boltanski, Christophe, ''1848 La première révolution en images'', Libération www.liberation.fr/.../1848-la-premiere-re-403350 13 Mai 2002, giriş tarihi: 20 Eylül 2013.
Phéline, Christian, L'image Accusatrice, Paris: Les Cahiers de la Photographie No 17,1985
www.luminous-lint.com Paris Commune 1871
|
|
|
|
|
Ziyaretçi Sayısı:1001126
|
|