FOTOGRAFYA

KİTAP RAFLARINDAN

Street Phoptography Now, Sophie Howarth - Stephen McLaren

Mehmet Savcı

“Günümüzde Sokak Fotoğrafçılığı” adlı kitap, İngilizce adıyla “Street Phoptography Now”, Sophie Howarth ve Stephen McLaren tarafından hazırlanmış ve dünyanın değişik ülkelerinden, şehirlerinden gelen 46 fotoğrafçının 301 fotoğrafından oluşmuş bir fotoğraf kitabı ya da yazılı ek bilgi içeren albümü. Thames & Hudson Yayınevi tarafından yayınlanmış.

Kitabın gerek içeriği gerekse tasarımı ve baskı kalitesi, özenli bir seçim ve hazırlanma sonucu olduğunu gösterir yapıda.

Sokaklar, oldukları şehirlerin, dolayısıyla da ülkelerin makyajsız portreleri gibi. Kimse, yapmacık roller veya maskeler taşımıyor bu fotoğraflarda. Her şehrin insanları ve manzaraları farklı farklı. Ve bu kitabın içerisindeki fotoğrafların en ilgi çekicilerinden ikisi zıtlıkları öylesine güzel ortaya koymuş ki, bunlardan bir tanesi kitabın kapağında yer alıyor.

Kitapta yer alan fotoğrafçılardan birisi de Türkiye’den, Arif Aşçı. Aşçı’nın, İstanbul'un birbirinden habersiz, birbirine ilgisiz insan manzaralarını tek karede toplamayı başaran bir fotoğrafı.

Kitabın yapısı hem izlemeyi kolaylaştırıyor hem de bilgi aktarımını çok verimli bir noktaya taşıyor. Her fotoğrafçının ayrı bir bölümde yer aldığı kitapta, her bölüm, fotoğrafçı hakkında kısa bilgi, fotoğraflarının özellikleri ve ilgilendiği alanlar konusunda bilgi verdiği gibi, fotoğrafların içerikleri ile ilgili yorumları da içeriyor.

Kitapta belki de en can alıcı nokta birbirinden çok farklı insanların, hatta canlıların benzerliklerini ve çelişkilerini vurgulayan kareler. Kitapta, modern dünyanın şehirlerinin yalnızlaşmış kalabalıklarının yabancılaşmaya varan tekilliklerini aktaran fotoğraflar yer alıyor. Modernitenin getirdikleri, fotoğraf sanatının modernite ile ilgisi öylesine güzel ortaya konmuş ki kitapta, incelemeye başlandığında zaman duruyor, en azından bazen.

Kitap, ister sadece okuyup fotoğrafları ek görseller olarak algılayın, ister fotoğrafları inceleyip, yazıları ek detaylar olarak varsayın, ya da her ikisini de sindire sindire okuyup, inceleyin, her türlü manalı ve değerli bilgiler aktarıyor izleyicisine.

Kitapla ilgili özellikle anlatmak istediğim iki fotoğraf var.

Birincisi kapak fotoğrafı. Matt Stuart tarafından çekilmiş, “Trafalgar Square” isimli fotoğraf. Beton zemin üstünde yürüyen insan ayakları. Simsiyah giysiler ve ayakkabılar. Kime ait olduğu belli olmayan. Ama hepsi aynı yöne gidiyor, adeta işe giden insanlar oradakiler. Gölgelerden ve ışık şartlarından sabah çekildiğini düşündüren bir fotoğraf. Ve şehrin diğer sakinleri, güvercinlerin bir temsilcisi de, insanlarla aynı yönde adım atıyor. Hepsinden daha yakın bize. Ve, fotoğraftaki tek renk de onun kırmızı ayakları. Şehrin gri, siyahlığını delen tek renk.

İkinci fotoğraf ise 208-209. sayfalarda yer alan, Nick Turpin tarafından çekilmiş “Broadgate” isimli fotoğraf. Fotoğrafı kelimelerle anlatmak hem komik hem de imkânsız bir denemeden öteye geçemeyecek türden.

Her iki fotoğrafın da Londra’da çekilmiş olması ise, Modernitenin başlangıcında metropol olarak beliren birkaç şehirden birisi olan Londra için doğal bir durum. Sanayileşmenin getirisi olan modernite ile başlayan ve fotoğrafın katkılarıyla gelişen günümüz dünyasının fotoğraf ile kendini sorgulaması niteliğinde fotoğrafların sadece ikisi, bu fotoğraflar.

İzlerken, incelerken sabit bir yüz ifadesini korumanın imkânsız olduğu bir kitap bu. Kâh gülümseyen, kâh üzülen ifadeler kaçınılmaz.

Sanat tarihiyle ilgilenenler için ise minik bir süpriz var, aralarda gizli kalmış. Ünlü İtalyan ressam Caravaggio’nun bir tablosuyla hafifçe dalga geçercesine bir fotoğraf.

Maciej Dakowicz’in 33. sayfada yer alan fotoğrafı.

Caravaggio’nun kendisini resmettiği tablosuna doğrudan olmasa da, ince bir espri ile değinilmiş gibi âdeta.