FOTOGRAFYA

SERGİ

KESİŞEN YOLLAR

Timurtaş Onan - Stanko Abadžić

Bu güzel sergi Paris kökenli Magnum fotoğrafçılarının mirası olan büyük bir fotografik geleneğin önde gelen iki yorumcusunun çalışmalarından oluşmaktadır.

Devamlı olarak uluslararası etkinliklere katılıp, sergiler açan Türkiyeli fotoğrafçı Timurtaş Onan ve Hırvatistanlı fotoğrafçı Stanko Abadzic bu projede işbirliği yaparak birbirlerinin şehirlerinden ilham aldılar. Timurtaş Onan Zagreb’i ve Stanko Abadzic İstanbul’u fotoğrafladı.

Yapıtlarındaki, benzer duyarlılıklar, teknik beceri, ifade benzerlikleri, şehirler arasındaki ve yapıtlarındaki ince farklılıkların sonucu olarak; zıt, canlı ama benzeşen bir fotoğraf serisi oluşmaktadır.

Güçlü geometrik yapı, aynı zamanda ışık ve gölge oyunları ikisinin de karakteristik özelliğini oluşturmaktadır. Timurtaş Zagreb’in çarpıcı ifadesini sert bir beton yapıyı dev üçgen formlar ile verirken aynı zamanda ağaçların arasında kalmış yalnız bir adamın küçük figürü ile insan faktörünü mükemmel bir şekilde ortaya çıkarıyor.

Yapıtlarındaki hareket, mizah, yan yana dizilmiş merak uyandıran özellikler öyküyü anlatırken, bir yorum veya günün herhangi bir an’ı bunun ötesinde varoluşsallaşıyor.

Bir çocuk arkasındaki binanın küp şeklindeki masif taşlarının önünde kaykay tahtasının üzerinde dramatik bir biçimde sıçrarken görüntüleniyor. İstanbul’un eski mahallelerinde iki küçük kız güneşli bir sokağın ortasında ağaçların gölgesinde görüntülenirken, diğer iki kız İstanbul’un karakteristik sıcak atmosferinde harap binaların ortasındaki küçük bir meydanda sohbet ediyorlar. Galata köprüsünün ve merdivenlerinin geometrik çerçevesinde Boğazın ışığı parlamakta.

Timurtaş demir parmaklıklı kapının işlemelerinin arasından merdivenlerin yukarısında ve arkasında başka bir Zagreb’i, bir gizli bahçeyi meydana çıkarıyor. Stanko, yapım aşamasında bir binanın önünde harika bir şekilde parlayan çuvalları, müthiş bir kompozisyon ile görüntülüyor. Bu İstanbul Türkiye işte.

Onların fotoğrafları usta işi; görüntüler dikkatle ve zekice sayısız olasılığın içinden süzülerek elde edilmiş. Bu özel anlarda yakalanmış konu ve ışık farklı bir dünyayı gözler önüne seriyor.

Sergi mizahi, trajik, hüzünlü, şefkatli veya grotesk, güzel veya çirkin, karşı konulmaz duyarsızlık veya dayanılmaz empati imgeleri ile derin bir insani boyutu aktarıyor.

David Cregeen MA.M.Phil

Timurtaş Onan ve Stanko Abadzic iki ayrı ülkede doğan iki ayrı fotoğrafçı ama, tek bir ruh, tek bir sanat anlayışı. Her ikisi de, izinden yürüdükleri Henri Cartier Bresson, Robert Capa, Brassai ekolünün günümüzdeki en yetenekli temsilcilerinden. Fotoğraflarına baktığınız zaman her karenin size anlatmak istediği hikayeyi kolayca kavrayabiliyorsunuz. Her ikisi de ışığı mükemmel kullanıyor. Ve zamanlamaları müthiş. Onlar deklanşöre basmadan bir saniye önce veya bir saniye sonra fotoğraf oluşmamıştır.

Fotoğrafın en büyük zorluğu dilsiz oluşudur. Fotoğrafta hareket ve ses yoktur, fotoğrafçının elinde tek bir kare vardır hikayesini anlatmak için. Deklanşöre öyle bir anda basması gerekir ki o karede bize anlatılmak istenen hikaye oluşsun. Hem de herkesin anlayabileceği bir biçimde.

Bunun çok zor bir iş olduğunu söylememe bilmem gerek var mı? Ama hem Stanko’nun hem de Timurtaş’ın fotoğraflarında bunun mükemmel biçimde başarıldığını görürüz. Bunun yanı sıra her ikisi de fotoğrafı oluşturan lekeleri karenin içine en uygun biçimde yerleştirir. Her ikisinin fotoğrafları da o kadar hesaplı tasarlanmışlardır ki görüntüyü oluşturan elemanların yerindeki en küçük değişiklik fotoğrafın büyüsünün ve anlamının kaybolmasına sebep olur.

Ben her ikisinin de fotoğraflarında bazen Bresson’u, bazen Capa’yı bazen Atget’i, bazen Doisneau’yu görüyorum.

Beni şaşırtan noktalardan biri de karelerinden fışkıran yaşama sevinci. Onların fotoğraflarındaki insanlar “insan”dır, içimizde birileridir ve zor durumda olsalar bile hayata gülen gözlerle, umutla bakarlar; tıpkı fotoğrafı çekenler gibi.

Henry Cartier Bresson”“Fotoğraf çekmek insanın gözünü,aklını ve yüreğini aynı hizaya getirmesidir “demişti.

Kısacası Timurtaş ve Stanko gelecek nesillere içinde yaşadığımız çağı anlatacak sanat eserleri üretirken mükemmeli yakalamayı biliyorlar. Teşekkürler Timurtaş, teşekkürler Stanko...

H. Nadir Ede

Stanko Abadžić / İSTANBUL

Timurtaş Onan / ZAGREP