FOTOGRAFYA

Türkiye 'de Fotoğraf Eğitiminin Dünü Bugünü

Özer KANBUROĞU

Her şey Hendry Fox TALBOT' un 1841 ' de ilk kez gizli görüntüyü bulmasıyla başladı. Artık doğa belli bir yüzey üzerine, karşısında saatlerce fırça sallamadan monte ediyordu. Ve git gide bir sanat yolu olmanın ötesinde George Eastman KODAK'ında katkılarıyla bir endüstri haline geldi. Ancak bu endüstrinin Osmanlı İmparatorluğu'na gelişi de , batıdaki her buluşun geç gelişi gibi gecikti.

Sonuçta, batıda 20. Yüzyılın başlarında başlayan fotoğraf eğitimine bizde ancak 20. Yüzyılın 3. Çeyreğinde bir okul kurularak (1978 Fotoğraf Enstitüsü) başlayabildi. Ancak bu okul kurulmadan önce 1957 yılında Endüstriyel anlamda sanatçı yetiştirmek üzere kurulan Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu'nun Grafik bölümü içinde Vehbi Yazgan' nın fotoğraf dersi verdiği bilinmektedir.

Daha sonraki yıllarda yine tatbiki yıllarında şimdi Profesör olan ve aynı zamanda da Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi FOTOĞRAF BÖLÜMÜ Başkanı olan Güler Ertan' ın master eğitimi için Avusturya 'ya gönderilmesi ve orada renkli fotoğraf üzerine master yapmasıyla fotoğraf eğitimi yeni bir döneme girdi. Prof. Güler ERTAN' ın ve daha sonraki yıllarda şimdi doçent olan Barbaros Gürsel' inde devreye girmesiyle Grafik Bölümü içinde fotoğraf eğitimi daha ileri bir seviyeye gelmiş oldu.

1995 yılında Grafik Bölümü içinde yer alan Fotoğraf Atölyesi özellikle Prof. Güler ERTAN' ın Doç. Barbaros GÜRSEL' in ve Prof. Kemal ŞEN' i öncülüğünde ve Mimar Sinan Üniversitesi G.S.F. Fotoğraf Bölümünün Öğretim Üyesi olan Doç. Sabit Kalfagil ve Öğretim Görevlisi Kamil Fırat 'ın da manevi yardımlarıyla Fotoğraf Bölümüne dönüşmüştür.

1995-1996 öğretim yılında 16 kişilik Lisans ve 12 kişilik Yüksek Lisans sınıflarıyla eğitime başlayan Fotoğraf Bölümü bugün 60 Iisans Ve 20 yüksek lisans öğrencisiyle eğitimini sürdürmektedir.

1978 yılında kurulan ve o zamanki adıyla Fotoğraf Enstitüsü adıyla faaliyetlerine başlayan şimdiki adıyla Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi FOTOĞRAF BÖLÜMÜ olan okulun kuruluş hikayesi ise daha ilginçtir.

Başka bir sektörde iş yapmak için Türkiye'yi seçen bir Japon firmasının teklifi ile bölümün kuruluş çalışmaları, aralarında şimdiki ünvanlarıyla Prof. Mehmet BAYHAN (Genel Sekreter ve ilk tam gün öğretim elemanıydı), Prof. Güler ERTAN, Prof. Sabit KALFAGİL, Prof. Erdoğan AKSEL, Doç. Tunç TÜFEKÇİ, Gültekin ÇİZGEN, Yaşar ATANKAZANIR, İsa ÇELİK ve Ersin ALOK gibi Türk Fotoğrafının önde geden isimlerinden oluşan DANIŞMA KURULU tarafından başlatıldı.

Ancak ilgili Japon firması Türkiye'de çeşitli nedenlerden dolayı çalışmak istemeyerek projeden çekildi. Buna rağmen danışma kurulu olanaksızlıklar içinde de olsa bu okulu kurma savaşından başarıyla çıktı. Ve bölüm akademinin içinde bir Fotoğraf Enstitüsü olarak yerini aldı. Şu ana kadar 150'ye yakın mezun veren bu okul, kuruluş tarihi baz alındığında Türkiye'de ilk fotoğraf eğitiminin verildiği okul olarak tarihteki yerini almaktadır.

Daha sonraki yıllarda Türkiye'deki fotoğraf sektörünün ara eleman ihtiyacını karşılamak üzere Yıldız Teknik Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu bünyesinde kurulan FOTOĞRAFÇILIK PROGRAMI' nın o zamanki ünvanıyla Doçent şimdiki ünvanıyla Prof. Mehmet BAYHAN tarafından kurulduğunu görüyoruz. Türk ve dünya fotoğraf sanatına yaptığı katkıları ile bildiğimiz Prof. Mehmet BAYHAN' ı bu Programın başkanı ve daha sonra da Meslek Yüksek Okulu' nun müdürü olarak görüyoruz. Yine Prof. Mehmet BAYHAN' ın aynı Üniversite bünyesinde SANAT ve TASARIM FAKÜLTESI adı altında değişik bir anlayış ve düşünceyle bir okul kurduğunu da burada belirtelim.

Yukarıda saydığımız okullar ile birlikte eğitim veren Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi FOTOĞRAF BÖLÜMÜ, Kocaeli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi FOTOĞRAF BÖLÜMÜ aynı Üniversitenin Meslek Yüksek Okulu FOTOĞRAFÇILIK PROGRAMI ve Çanakkale 19 Mart Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu FOTOĞRAFÇlLlK PROGRAMI' da bulunmaktadır.

Özellikle 90 yıllarda birbiri ardına kurulan fotoğraf okulların artmasıyla birlikte eğitimde kalite ve nitelikli eğitmen sorunun ortaya çıktığını görüyoruz. Özellikle bu eğitim için çok gerekli olan araç ve gereçlerin temininde yaşanan zorluklar nedeniyle öğrencilere somut bir fotoğraf eğitimi verilememekte öğretim elemanı da bu zorluklar içersinde dersi istediği gibi işleyememektedir.

Bununla birlikte mezun olan öğrenciler akademisyenlik yerine daha çok para kazanacaklarını umarak piyasada çalışmayı tercih etmekte böylece kurumlar kendi içlerinden öğretim elemanı yetiştirememektedir. Bunun sonucu olarak da eğitimde kalite ve standardizasyon problemi ortaya çıkmaktadır. .

Sonuç olarak ortak bir görüşte birleşmek ve eğitimde bir standart oluşturabilmek için yukarıda saydığımız okulların ortak bir toplantı (sempozyum forum) ile sorunlarının masaya yatırılarak bundan sonra neler yapabileceklerini tartışmaları gerekmektedir. Tabii ki bu toplantılar sektörün önde gelen şirketlerinde mali katkıları ile desteklenmelidir.

Öğr. Gör. Özer KANBUROĞLU