FOTOĞRAF MAKİNESİ
Hazırlayan: Elif İnan

Genel olarak fotoğraf makineleri, kutu makineleri, 35 mm. makineler, refleks makineler, katlanan körüklü makineler, minyatür makineler, basın fotoğraf makineleri, stüdyo (atölye) makineleri, teknik fotoğrafçılık, sualtı makineleri, instamatik makineler, Polaroid makineler, otomatik ve yarı otomatik vb. gibi çok değişik tipte ve çok değişik karakterdedir. Görülüyor ki bu bakımdan fotoğraf makinelerini genel olarak sınıflandırmak oldukça güçtür. Şimdiye kadar yapılan sınıflandırmalar genellikle boyutlarına, kullanılış şekil ve amaçlarına, özel karakterlerine göre olmuştur. Bu sınıflandırmalar içinde en iyisi yine boyutlarına göre yapılan sınıflandırmalardır. Kitabımızda esas sınıflandırmayı boyutlarına göre yapacak ve değişik karakterdeki ve muhtelif tipteki makineler hakkında gerekli bilgileri genel olarak bu sınıflandırma içinde vereceğiz. Fotoğraf makineleri boyutlarına göre sınıflandırmada büyük, orta , küçük boy ve minyatür fotoğraf makineleri olmak üzere dört guruba ayrılırlar.

BÜYÜK BOY FOTOĞRAF MAKİNELERİ

9 x 12 cm., 13 x 18 cm. ve daha büyük boyutlarda görüntü veren ve çoğu zaman tabaka film kullanılan makinelerdir. Büyük agrandisman yapabilme olanağı veren bu makineler profesyonel fotoğrafçılar tarafından mimari fotoğrafları, endüstri fotoğrafları, reklam ve basın fotoğraflarıyla portre fotoğrafları çekmek için kullanılır.

Büyük boy fotoğraf makinelerini kendi aralarında sabit ve taşınabilir büyük boy fotoğraf makineleri olmak üzere iki kısma ayırmak icap eder.

Sabit Büyük Boy Fotoğraf Makineleri : Ağır olduklarından elde taşınarak kullanılmaları olanaksız olduğundan, kullanılırken kesinlikle ayak üzerinde bulunması gereken makinelerdir. Stüdyo (atölye) makineleri, teknik ve process makineleri bu tip makinelerdir. atölye makineleri isimlerinden de anlaşılacağı gibi profesyonel fotoğraf atölyelerinde kullanılan makine tipleridir. Kullandıkları materyal boyutları 6,5 x 9 cm.den 20 x 25 cm kadar değişir.

Değişik yönlerde görünüşler :
A. Alt tablanın hareketi ile körük uzamasını kontrol düğmesi,
B. Arka kısmın eğilişini ayar eden düğme,
C. objektif düzlemini tutan kelepçe,
D. objektif düzlemi (objektif ve obtüratör bu düzlem, üzerindedir),
E. Ön kısım hareketlerini kontrol düğmesi,
F. Enstantane ayarı,
G. Objektif düzleminin öne, arkaya yatışını ayarlayan düğmeler,
H. ''Tablo üzerinde körük uzamasını istenilen yerde tespit düğmesi,
I. Objektif,
J. Tablanın uzaması.

Tabla kısmı, arka kısmı, körük kısmı ve objektif taşıyıcı kısmını taşıyan kısımdır. Muhtelif makine tiplerinde çok değişik şekillerde olur ki, en yaygın kullanılan şekilleri düzlem ve tek ray tipleridir.

Atölye fotoğrafçılığında çok küçük enstantaneler kullanılmaz. Konu daima istenilen sürece hareketsiz kalabildiğinden uzun süreli pozlar verilebilir. Bu nedenle atölye makineleri objektiflerinin nispi açıklıklarının fazla olmasına sebep yoktur. Ve atölye makinelerinde körük yardımıyla objektif film arası uzaklığı istenilen şekilde ayarlamak mümkün olduğundan çok değişik odak uzaklıklı objektifler kullanılabilir. Birçok durumda orta boy bir atölyede, biri portre fotoğrafları için 35 cm. ve diğeri gurup ve tam boy fotoğrafları için l5 veya 20 cm., odak uzaklıklı iki objektif bütün işi görebilir. Bazı bir iki özel kullanış yeri hariç, atölye makinesi objektifleri için obtüratör zorunlu değildir. objektif önündeki siyah objektif kapağı çıkarılarak yeterli poz süresinden sonra yerine takılması bu görevi görür. Günümüzün modern atölye makinesi obtüratörlerinin hemen hepsinde makine gövdesinde diyafram tipi bir obtüratör ve bir deklanşör bağlantısı vardır.

Basın fotoğrafçılığında 35 mm ve roll film reflex makineler yaygın olarak kullanılırsa da haber fotoğrafçılığında görüntü boyutu daha büyük olan basın fotoğraf makineleri kullanılır:
A. Vizör basma penceresi,
B. Perde obtüratör kurma yeri,
C. Enstantane hızları ayar yeri,
D. Telemetre ile bağlantı vizör,
E. Flaş bağlantı prizi.
F. Çabuk doldurmalar için yaygı magazin yerleştirme kısmı,
G. Makine kapatma kelepçesi,
H. Objektif düzleminin yükseliş ve eğilişini kontrol düğmesi,
J. Tabla kısmı,
K. Netleştirme düğmesi.
L. Optik vizör penceresi.
M. Tetelemetre penceresi.
N. Netleştirme halkası.
O. Değiştirilebilir objektif ve diyafram tipi obtüratör,
P. Elle kavrama kablosu ve gömme deklanşör kablosu.
R. Spor vizör.
S. Değiştirilebilir objektif düzeni.
T. Objektif kilidi.
U. Objektif düzlemini tabla üzerinde kilitleme mandalı,
V. Roll film magazin,
Q. Roll film kullanıldığı zaman film çevirme kolu.
W. Magazin kilidi

TAŞINABİLİR BÜYÜK BOY FOTOĞRAF MAKİNELERİ

Bu tip makineler daha çok basın ve reklam fotoğrafçılarının kullandığı makinelerdir. Elde kullanılabildikleri gibi gerekince bir ayak üzerinde de kullanılabilirler. Taşınabilir büyük boy fotoğraf makinelerinde genellikle 6 x 9, 9 x l2 ve l0 x l2,5 cm. boyutunda tabaka film kullanılır. Fakat bir adaptör yardımıyla roll film kullanmaları mümkündür. Yapı olarak stüdyo makinelerinden daha ufak olup yanlarında elle tutacak yerleri, kabzaları vardır. objektif kısmı alttaki bir tabla üzerindeki raylar üstünde hareketlidir. Stüdyo makinelerinden farklı tarafları arka kısımda netlik ayarının yapılması için buzlu cam yoktur. Birçoklarında ayak üzerinde stüdyo çalışmaları yapıldığı hallerde kullanılmak üzere buzlu cam takma yeri vardır. Genellikle makine elde kullanıldığı durumlarda buzlu cam üzerinde netlik ayarı yaparak çalışmak olanaksızdır. profesyonel basın fotoğrafçıları genellikle metre ayar sistemine göre çalışmayı çabukluk bakımından tercih ederler. Bu tip makinelerin çok gelişmiş çeşitleri ve en kusursuz vizör sistemleri olan tipleri vardır. Taşınabilir büyük boy fotoğraf makinelerinin birçoğu değişebilir objektiflidir. Normal objektifleri genellikle l0 cm. ile 13,8 cm. odak uzaklıklı objektiflerdir. Obtüratörleri ise 1/1000 saniyeye kadar küçük enstantaneleri verebilen obtüratörlerdir.

ORTA BOY FOTOĞRAF MAKİNELERİ

4,5 x 6, 6 x 6, 6 x 9 cm. boyutunda görüntü veren bütün fotoğraf makinelerini bu gurupta toplayarak genel karakterlerini inceleyip sonra kendi aralarında ikinci bir sınıflandırma yaparak genel olarak gerekli bilgileri vereceğiz. Orta boy fotoğraf makinelerinin görüntü boyutları oldukça tatminkar olup kontak baskılarda tatmin edici pozitifler verirler. Agrandisman her zaman için kesin bir ihtiyaç değildir. Genellikle 50 mm.den 1.35 mm.e kadar değişen odak uzaklıklı objektiflere sahiptirler ki bu nedenle uzak mesafe fotoğraflarının çekiminde de başarılı olurlar. Bu sınıfa giren fotoğraf makinelerinin bir kısmında objektif değiştirmek mümkündür. Bir kısmının objektifleri değişebilir değildir. Pek çoğunda refleks bir vizör veya telemetre vardır ve genellikle iris diyaframlıdırlar. Orta boy fotoğraf makineleri arasında kutu makineler, katlanabilen makineler, çift objektifli refleks makineler, tek objektifli refleks makineler şeklinde bir guruplandırma yapılabilir.

KUTU MAKİNELER

Fotoğraf makinelerinin en basit ve en ucuz olan tipidir. Madeni veya bakalit bir gövdesi olup ince veya kalın makara roll film kullanırlar. objektifleri bizde fiks-fokus (fiks net)olarak bilinen içbükey-dışbükey mercekten ibaret olup genellikler hiçbir objektif düzeltilmesi yapılmamıştır. f/11 ile f/16 arasında bir objektif açıklığına sahiptir. Fiks net olduklarından 30cm den sonsuza kadar net bir görüntü verirler. Ayrıca bir netlik ayarı yapmaya gerek yoktur. Delikli veya giyotin şeklinde çok basit bir obtüratör sistemleri vardır. Biri yatay ve biri de dikey fotoğraflar için ufak bir görüntü veren basit bir ayna-mercek vizörleri vardır. Açık havada, iyi ışık koşullarında kullanılırlar.

Eski tip kutu makine-kesiti	Modern tip kutu makine A. Flaş reflektörü, B. Deklanşör, C. Film sarma düğmesi, D. Optik vizör, E. objektif.

KATLANABİLEN MAKİNELER

Bizde körüklü makine olarak bilinen eski tip portatif makinelerdir. Çoğu körüklü makineler 6 x 9 boyutunda görüntü verirler. Daha sonraları yapılan körüklü tip makinelerde 6 x 6, 4,6 x 6, 4 x 4 ve 24 x 36 mm. boyutunda görüntü verirler. Makine kapağı kapalı iken körük katlanmış haldedir. Ve kapağın açılmasıyla körük uzar ve kapak makine tablası haline gelir. Körüğün ön kısmında objektif taşıyıcı kısım vardır ve 13 cm.ye kadar odak uzaklıklı objektif taşırlar. Bazı tiplerde, objektif taşıyıcı kısım tabla vazifesi gören kapak üzerinde öne, arkaya, sağa, sola, aşağı ve yukarı hareketlidir. Voigtlander ve Zeiss firmaları bu tip makineleri en çok ve en değişik modellerle imal eden firmalardır.

ÇİFT OBJEKTİFLİ REFLEKS MAKİNELER

İlk defa 1928 yılında, Almanya'da Franke ve Haidecke firmaları tarafından imal edilen çift objektifli refleks makineler (Twin Lens Reflex -TLR) o günden bugüne kadar büyük gelişmeler kaydederek, şimdiki en beğenilen ve en çok kullanılan makine tipi halini almıştır. Film üzerine düşen görüntünün vizör mat camında aynen görülmesi ve iyice incelenebilmesi, netlik ayarının titizlikle ayarlanabilmesi, mat vizör camında görüntünün fotoğraf çekerken ve çektikten sonra kaybolmaması ve ayrıca 35 mm.lik makineler kadar çabuk fotoğraf çekmeğe uygun olmaları nedeniyle kullanma olanakları çok fazladır.

Çift objektifli refleks makineler üst üste konulmuş iki kamera gibi düşünülebilir. Bu iki kameradan biri netlik ve çerçeveleme ayarının yapılmasına, diğeri ise fotoğrafın çekilmesine yarar. Üstteki objektifin karşısına 45° açı ile bir ayna yerleştirilmiştir. Bu ayna görüntüyü makinenin üst tarafında bulunan vizör mat camına yansıtır. Bu yansıma sayesinde görüntü stüdyo makinelerindeki gibi baş aşağı değil de düz olarak görülür. Alttaki objektif ise asıl fotoğrafın çekilmesini sağlayan objektiftir. Bu iki objektif birbirlerine o şekilde bağlanmışlardır ki, makine hangi uzaklığa ayar edilirse edilsin, alttaki objektifin film yüzeyine olan uzaklığı, üstteki objektifin vizör mat camına olan uzaklığına daima eşit olur. Böylece vizör mat camında görülen netlik veya netsizlikler aynen film üzerine çıkarlar.

Genellikle ayar objektifinin nispi açıklığı çekme objektifinin nispi açıklığından daha fazla yapılır ki, bu sayede mat camdaki görüntü daha aydınlık olur ve hem de en ufak netsizlik fark edilebilir hale gelir. Çift objektifli refleks makinelerin görüntüleri kare şeklindedir ki bazı kimselere göre kompozisyon bakımından çok faydalı, bazılarına göre ise sakıncalıdır. Bu makinelerin sakıncaları vardır. Örneğin. 35 mm.lik makinelere oranla daha ağırdırlar. Objektif nispi açıklıkları genellikle 1: 2,8 ile 1:3,5 arasındadır ki bu da 1:1.1 ve 1:2 gibi daha büyük nispi açıklığa sahip diğer makineler yanında bir sakınca sayılabilir.



Tipik bir katlanabilir rol film makinesinin ana hatları ve kontrol kısımları:
A. Flaş takma yeri,
B. Körük kısmı açma düğmesi,
C. Alan derinliği göstergesi,
D. Körük ve objektif düzlemini taşıyan kollar,
E. Flaş kablosu bağlantı yeri,
F. Netlik ayar halkası ve mesafe ölçeği,
G. Film çevirme düğmesi,
H. Deklanşör düğmesi,
I Vizör penceresi,
J. Obtüratör kurma kolu,
K. Kablo deklanşör takma yeri,
L. Senkronize ayarı ve geciktirme düzeni kolu,
M. Vizör bakma penceresi,
N. Film poz numaralarının görüldüğü pencere

A. refleks görüntü buzlu camı (verdöpol),
B. Duyarlı netlik için büyüteç.
C. Kayış takma yeri,
D. Enstantane diyafram açıklıkları değerleri için pencere,
E. Ayar ve çekme objektiflerini taşıyan objektif düzlemi,
F. Makara düğmesi,
G. Metraj ayarı cetveli,
P. Metraj ve netlik ayar düğmesi,
I. Üst kapak,
J. Arka çerçeve vizör,
K. Üst kapak ön penceresi (açılınca çerçeve vizör öne olur),
L. Film sayıcısı,
M. Obtüratör hızları çarkı,
N. Film çevirme düğmesi,
O. Otomatik düğmesi,
P. Kablo deklanşör takma yeri,
Q. Poz otomatiği,
R. Görme objektifi (ayar objektifi),
S. Aksesuarlar için bayonet halkası,
T. Diyafram açıklıkları çarkı,
U. Çekme objektifi,
V. Senkronizasyon yeri,
W. Flaş kablo ayağı,
X. Arka mandalı,
Y. Ayak takma vidası

TEK OBJEKTİFLİ REFLEKS MAKİNELELER

Bu tip makinelere roll veya plak film kullanan refleks vizörlü çok gelişmiş kutu makineler gözü ile bakılabilir. Vizör sistemleri çift objektifli refleks makinelerde anlatılanlardan çok daha değişiktir. Makine içinde objektife gelen ışınların karşısında 45° meyille duran bir ayna vardır ve objektiften giren ışınlar bu aynada yansıdıktan sonra makinenin üstündeki buzlu cama çarparak burada görüntünün oluşmasını sağlayarak netlik ayarının yapılabilmesine olanak verir. Tek objektifli refleks makinelerin her tipinde objektif değişebilir, yani objektifleri değişebilen tiptedir. Bu nedenle çok değişik objektif kullanmaları mümkündür.

Bazı tek objektifli refleks makinelerde, arka şasi kısmı da portatiftir ve istenildiği zaman roll film adaptörleri ve istenildiği zaman ise değişik boyutta tabaka film adaptörleriyle kullanılabilirler. Hasselblad, Zensa Bronica, Praktisix ve Rolleifleks memleketimizde tanınmışlarıdır.

Orta boy tek objektifli reflex makineler değişik tiptedirler. Bir kısmında objektif değişebilir. Obtüratörler perde tipi ya da mercekler arası tiptir. Bir kısmının değişebilen değişik boyutta film magazinleri vardır.
A. Değişebilen vizör başlığı,
B. Değişebilen roll film magazin.
C. Film poz sayacı,
D. Poz değerleri cetveli,
E. Netlik ayar bileziği,
F. Obtüratör hızları bileziği,
G. Poz değerleri ayarlama cetveli,
H. Diyafram açıklıkları,
I. Kablo deklanşör takma yeri,
J. Netlik ayar büyülteci,
K. Film çevirme bileziği,
L. Pozometre fotoseli,
M. Film magazin yuvası,
N. Objektif değiştirme düzeni,
O. Alan derinliği göstergesi,
P. Senkronize geciktirme düzeni kolu,
Q. Flaş prizi,
R. Film çevirme kolu,
S. Obtüratör hızları göstergesi,
T. Film poz sayacı,
U. Refleks görüntü buzlu camı,
V. Netlik ayar büyülteci,
W. Objektif bileziği,
X. Netlik ayar bileziği,
Y. Diyafram açıklıkları,
Z. Değişebilir vizör başlığı,
AA. Serbest bırakma düzeni,
AB. Flaş prizi,
AC. Refleks aynası,
AD. Objektif takılan bayonet bileziği

KÜÇÜK BOY FOTOĞRAF MAKİNELERİ

Bu tıp makineler standart sinema filmi üzerinde 24 x 36 mm. boyutunda görüntü veren makinelerdir. Küçük boyutlu ve hafif olmaları, filmlerinin ucuzluğu, sonuçlarının kusursuzluğu nedeniyle bugün gerek profesyoneller ve gerekse amatörler arasında çok yaygın olarak kullanılan bir makine tipidir. Memleketimizde çok yanlış olarak, layka (Leica ) makine olarak isimlendirilir. Halbuki Layka (Leica) bu sınıfa giren makinelerden birinin markasıdır. 24 x 36 mm makine veya 35 mm.lik makine diye adlandırmak daha doğru olur.

24 x 36 mm. boyutunda bir görüntü veren bu tip makinelerin negatiflerinden agrandisman yapmadan istifade mümkün değildir Bunu göz önüne alan yapımcı firmalar makine ve objektif yapısında gerekli bütün duyarlılık ve olanakları kullanarak en iyi sonuçları verecek makineler imal etmişlerdir. Kenarları delikli normal sinema filmi kullanırlar, filmin arkasında ayrıca kağıt bir film taşıyıcı yoktur. Filmler her poz değişiminde objektif önünden geçişlerini, filmin kenar deliklerine geçen dişlilerin hareketiyle sağlarlar.

24x36 mm.lik makinelerde kullanılan objektifler genellikle 50mm odak uzaklıklı objektiflerdir. Maksimum objektif açıklıkları f :4,5'tur. İyi tip makinelerde f : 3,5 f : 2,8 daha gelişmiş tiplerinde ise f : 2, f : 1.4 ve f: l.l' dır. Kısa odak uzaklıkları sebebiyle büyük bir görüş açıları ve büyük bir alan genişliğine sahiptirler. Bu ise çok duyarlı netlik ve metraj ayarı yapmadan fotoğraf çekilebilmesini sağlar. Pahalı tipleri değişebilir objektif yapılıdırlar ki, bu suretle çok değişik amaçlar için çok değişik odak uzaklıklı objektifler takılarak kullanılabilirler. 35 mm.lik makinelerde 2 tip obtüratör vardır. Tek ve sabit objektif yapılı olanlarda genellikle mercekler arası bir diyafram obtüratör, değişebilir objektif yapılı olanlarda ise, perdeli obtüratörler (4 fp8) vardır.

35 mm. Makineleri kendi aralarında bir sınıflandırmak gerekirse, bunu vizör ve netleştirme sistemlerine göre, basit vizörlü 35mm. makineler, telemetreli 35mm. makineler ve refleks vizörlü 35mm. makineler diye gruplandırmak mümkündür.

35 mm'lik makine tiplerinden değişik görüntüler:
A. Film çevirme kolu,
B. Obtüratör hızları göstergesi,
C. Film poz sayacı,
D. Serbest bırakma düzeni,
E. Vizör bakma penceresi,
F. Flaş takma ayağı,
G. Geriye sarma kolu veya düğmesi,
H. Objektif değiştirme düzeni,
J. Mesafe ayar cetveli,
K. Diyafram açıklığı göstergesi,
L. Telemetre penceresi,
M. Geri sarma için serbest bırakma düzeni,
N. Objektif değiştirme düzeni,
O. Otomatik geciktirme düzeni,
P. Netlik ayar kolu ya da bileziği,
Q. Vizör penceresi,
R. Vizör çerçevelerini aydınlatma penceresi,
S. Değişebilir objektifler için vizör çerçevesi selektörü,
T. Sökülebilir taban plakası,
U. Pozometre iğnesi,
V. Pozometrenin film hızı ayar göstergesi,
W. Pozometrenin fotosel gözü,
X. Çevirme vidası

BASİT VİZÖRLÜ 35 mm. MAKİNELER

Vizörler ve netleştirme sistemleri hakkında ileride geniş açıklamalar bulacaksınız. Ancak bu şekilde bir sınıflandırma yaptığımıza göre kısa da olsa vizör ve netleştirme sistemlerinin bir tarifini burada yapmamız gerekmekte. Vizörler fotoğrafı çekilecek konunun film üzerinde ne şekilde çıkacağını, sınırlarını tayin etmeye yarayan aksamdır. Basit vizörler bazen bir ayna mercek bazen iki mercekle oluşmuş bir optik sistemidir. Konunun film üzerinde çıkacak kısmının ufacık bir görüntüsünü verir. Basit vizörler sadece film üzerine düşecek görüntü hakkında fikir verir, fotoğrafın sınırlarının belirlenmesine, çerçevelenmesine yarar. Netlik ayarının yapılması fotoğraf çekene kalır.

TELEMETRELİ 35 mm. MAKİNELER

Telemetreli makineler mesafe ayarının otomatik olarak yapılmasını sağlayan makinelerdir. Vizörle bağlantı yapılmış olan telemetrede, en net veya üst üste çakışan görüntüler göründüğü zaman, ki bu durumu yaratabilmek için makinenin objektif etrafındaki mesafe ayar halkasının çevrilmesi gerekir, makinenin netlik ayarı, otomatik olarak yapılmış olur. Bu makineler amatörler tarafından yaygın olarak kullanılan makinelerdir.

REFLEKS VİZÖRLÜ 35 mm. MAKİNELER

Orta boy tek objektifli refleks makineler bölümünde refleks sisteme kısaca değinmiştik. 35 mm'lik makinelerde de en güzel sonuçları almak, görüntüyü bütün ayrıntılarıyla görebilmek, refleks vizör sayesinde mümkün olur. Yalnız 35 mm. Makinelerde refleks vizörler çift objektifli refleks makinelerde olduğu gibi ayrıca bir vizör objektifi taşıyamaz, refleks işlemi içinde normal makine objektifinden istifade edilir. Bugün piyasada çok değişik marka ve çok değişik tip ve karakterde refleks vizörlü 35 mm.lik makine vardır ve amatörler arasında denilebilir ki en çok kullanılan makinelerdir.

Gerektiğinde bel hizasında ve gerektiğinde göz hizasında kullanılacak vizör sistemleri olan 35 mm'lik objektifli refleks makineler

MİNYATÜR MAKİNELER

Avuç içinde taşınabilecek, kibrit kutusu büyüklüğünde olan makinelerdir. Bu sınıfa giren, değişik amaçlar için imal edilmiş, saat, düğme, sigara çakmağı şeklinde olan tipleri vardır. Bu makineler daha çok, fotoğrafı çekilen kimsenin haberi olmadan fotoğrafının çekilmesi istenildiğinde kullanılan makinelerdir. Görüntü boyutları çok küçük olduğundan negatif1erinden yapılacak baskı boyutları da sınırlıdır. En iyi sonuç 6 x 6 cm. boyutundaki büyültmelerdir. En fazla ise kart postal boyutunda büyültülebilirler. Bu boyutlardan sonraki büyültmeler tatminkar olmaktan uzaktırlar Genellikle f : 3,5 objektiftirler.

Böylece genel bir sınıflandırma ile bütün fotoğraf makinesi tiplerini ve basit olarak karakterlerini genel hatlarıyla inceledik. Fakat bunların dışında da özel amaçlar için kullanılan bazı tip makineler var ki, onları da aşağıda özel kullanışlı makineler başlığı altında kısaca inceleyeceğiz.

ÖZEL KULLANIŞLI FOTOĞRAF MAKİNELERİ

Polaroid Land Makineler: Fotoğraf çekildikten hemen sonra, fotoğrafı basılmış olarak veren makinelerdir. Bu tip makineler gövde yapısı, obtüratör, objektif ve vizör sistemleri olarak daha evvel anlattığımız katlanabilir körüklü makineler görünüşündedirler. Fakat arka tarafları özel kasetli film bandını alacak şekilde değişik yapılıdır. Film bantları biri negatif, diğeri pozitif kağıt şeridi taşıyacak şekildedir. Makine gündüz ışığında yüklenir ve çekime hazır olduğu anda negatif kağıt yüzü objektife doğrudur. Fotoğraf çekildikten sonra pozitif ve negatif kağıtların makinenin kenarından dışa doğru çıkmış olan ucu çekilir. Bu çekilişte negatif kağıt bir mil etrafında makinenin içine döner ve pozitif kağıtla yüz yüze gelir. Kağıt üzerinde her poz boyunda ince bir poşet içinde jel halinde banyo (develope) edici kimyasal madde vardır. Kağıt, dışarı çekiliş anında iki mil arasından geçer ve geçerken bu iki mil arasında sıkışan poşet patlayarak içindeki sıvı halindeki banyo ( develope ) edici kimyasal madde, kağıt üzerine sıvanır ve hızla banyo (developman) işlemine başlar. Bu süre siyah beyaz malzemede 15 saniye, renkli malzemede 1 dakikadır.

Daha yaygın bir kullanılış sahası bulabilmek için bu makineler üzerinde her gün birçok gelişmeler yapılmaktadır. Fakat gerek çok basit olduğu ve gerekse malzemelerinin de oldukça pahalı olması sebebiyle sadece Amerika'da yaygın kullanılma sahası bulabilmektedir.

Panaromik Makineler: Normal fotoğraf makineleri belirli bir açıya gelen ışınları alabilirler ki, bu makine tipine bağlı olarak genellikle 45 ile 80 derece arasındadır. Halbuki bazen konunun bir baştan öbür başa kadar geniş bir görüş açısı içindeki bir fotoğrafının çekilmesi gerekebilir. Bu iş için bazı makinelerin (örneğin Rolleiflex) özel panaromik adaptörleri vardır. Bu adaptörler yardımıyla makine bir tabla üzerinde bir tarafa doğru üç defa hareket ettirilerek üç ayrı negatif çekilir. Adaptör bu işi o şekilde yapmıştır ki film banyo edildikten sonra konunun kesiksiz ve üç poz boyunda bir fotoğrafı elde edilir. Bu işi pratik şekilde ve tek bir hareketle yapan makineler ise panaromik makinelerdir. En tanınmış olanı Widelux markalıdır. Bu makinelerin objektif kısımları sağdan sola hareket ederek 24x60 mm. Boyutunda bir görüntü verirler. Önde dönen objektifin arkasında düz bir yarık vardır. objektif dönünce bu yarıktan sızan ışınlar da film yüzeyini tarayarak objektifin dönüş derecesi kadar geniş bir sahanın panaromik bir görüntüsünü verir ki, böylece 140º bir sahanın panaromik görüntüsü elde edilir.

Stereoskobik Makineler: Bu makineleri incelemeden önce Stereoskobi'nin ne olduğunu incelemek gerekir. Türkçe deyimle buna üç boyutlu diyebiliriz. Fotoğrafta, bütün görüntülerin bir düzlem üzerine alınmasıdır. Her ne kadar fotoğrafta bir derinlik, perspektif duyusu varsa da: bu gerçek üç bouyutluluk yanında pek önemli değildir. Fotoğrafta üç boyutluluk ancak stereoskopi yardımıyla elde edilir. Stereoskobide esas, her göze kendi görüş açısından bir bakış vererek üç boyutluluk yaratmaktır. Bunun için de aynı konunun iki farklı açıdan çekilmiş iki fotoğrafının birine bir gözle, diğerine diğer gözle bakmak icap eder.

Böylece beynimizde bir üç boyutluluk duyusu yaratılmış olur ve konuyu doğada olduğu şekliyle, bütün derinlikleri ile görebilmemiz mümkün olur. Bu iş için stereoskop denilen dürbüne benzer bir alet kullanılır. Her bir gözün karşısına gelen yere değişik açıdan çekilmiş, birbirinden çok az farklı olan iki fotoğraf konur ve bakılır. İşte bu fotoğrafları çekmek için kullanılan makineler stereoskopik fotoğraf makinesidir. İki karanlık odaları ve iki objektifleri vardır. Diyafram ve obtüratörleri birbirleriyle bağlantılı ve tek hareketlidir ki bir fotoğraf çekişte iki görüntü elde edilir. Bu iki görüntü arasındaki fark iki objektif arasındaki mesafenin verdiği görüş açısı farkıdır ki bu mesafe de insanın iki gözü arasındaki 65 mm.lik mesafedir.

İnstant ve Rapid Makineler: Fotoğraf makinesi imalatında gelişmeler genellikle iki yönde olmaktadır. Bunlardan bir tanesi fotoğrafçılığı kendilerine bir zevk yapmış, fotoğrafçılığın en derin noktalarına kadar inmek isteyen amatörler ve profesyoneller için yapılan teknik gelişmeler, diğeri ise fotoğrafçılığı günlük yaşantısının bir parçası halinde ve sadece fotoğraf çekmek için yapan fotoğraf makinesi taşıyıcısı amatörler için yapılan teknik kolaylıklardır. İşte bu ikinci tip amatörler için geliştirilen son tip makineler Instant ve Rapıd tipi makinelerdir. Bunlar da bir- çok pratiklikler. basitlikler ve kolaylıklar bir araya toplanmıştır. Öyle ki bu makinelerle amatörün makinesini konuya çevirmesi ve deklanşöre asması yeterlidir. Gelecek sayımızda sizlere objektifleri tanıtmaya çalışacağız.

Hazırlayan: Elif İnan